देशभरका डाक्टरहरूको पेसागत संगठन नेपाल चिकित्सक संघको नेतृत्व चयनका लागि आज शुक्रबारबाट मतदान सुरू हुँदैछ । काठमाडौं उपत्यका बाहिरका शाखाहरूमा शुक्रबार बिहान ९ बजेदेखि मतदान सुरू हुनेछ । शुक्रबार र शनिबार काठमाडौं उपत्यका बाहिरका शाखाहरूमा र उपत्यकाभित्र माघ १९, २० र २१ गते मतदान हुनेछ ।

देशभरबाट १२ हजार ८ सय जना चिकित्सकहरू मतदानमा सहभागी हुन पाउने छन् । संघको नेतृत्वकाचु लागि नेपाली कांग्रेस निकटको प्रजातान्त्रिक समूहबाट डा. अनिलविक्रम कार्की, नेकपा एमाले निकटको पेसागत (प्रगतिशील) समावेशी समूहबाट डा. सन्तोष पौडेल र स्वतन्त्र समूहको नेतृत्व गरेर डा. शिवजीविक्रम सिलवाल चुनावी मैदानमा छन् ।
डाक्टर कार्की बिपी मेमोरियल क्यान्सर अस्पतालका सिनियर कन्सल्टेन्ट हुन् । अघिल्लो कार्यकालमा उनी उपाध्यक्षमा निर्वाचित भएका थिए । त्यसअघि उनले संघको काउन्सिल सदस्य र केन्द्रीय सदस्य भएर काम गरेका थिए । डाक्टर पौडेल राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टरका सिनियर कन्सल्टेन्ट, अर्थोपेडिक स्पाइन सर्जन हुन् । उनी राष्ट्रिय स्वास्थ्यकर्मी संघका महासचिवसमेत हुन् । डाक्टर सिलवाल उपराष्ट्रपति नन्दकिशोर पुनका निजी चिकित्सक हुन् ।
२००७ सालमा स्थापना भएको चिकित्सक संघमा अहिलेसम्म लगातार प्रजातान्त्रिक समूहले नेतृत्व गरिरहेको छ । प्रजातान्त्रिक समूह अहिलेको चुनावमा पनि जित हात पार्दै विरासत जोगाउन चाहन्छ । पेसागत समूह भने संघमा प्रजातान्त्रिक समूहको विरासत भत्काउन लागिपरेको छ ।
नेकपा एमाले निकटको पेसागत (प्रगतिशील) समावेशी समूहबाट अध्यक्षका उम्मेदवार डा. सन्तोष पौडेल चुनावी प्रचार प्रसाद गर्दै प्रदेश १ को राजधानी विराटनगरमा बिहीबार साझ आइपुगेका छन् । उनै पौडेलसँग गरेको संक्षिप्त कुराकानी :

चुनावी अभियानको क्रममा देशदौडाहमा हुनुहुन्छ । मतदाता चिकित्सकहरूको कस्तो प्रतिक्रिया पाउनुभयो ?

– यो पटकको चुनाव उत्सापुर्वक हुनेछ । आफै गाडी चलाएर पूर्वी मेची देखि पश्चिम महाकालीसम्म पुगियो । २१ दिनको यात्रा थियो । यो आफैमा ठूलो अनुभव भयो । यो यात्रामा यति धेरै चिकित्सकहरूसँग अन्र्तक्रिया गरियो । चिकित्सक साथीहरूले परिवर्तनको पक्षमा निक्कै उत्साह देखाउनुभएको छ । यो उत्साह भोटमा परिर्वतन हुन बाँकी छ । त्यो उत्साहलाई भोटमा परिर्वतन गरेपछि नेपाल चिकित्सा संघको ७२ वर्षको इतिहासमा हामी एउटा इतिहास रच्न गइरहेका छौं ।

तपाइलाई मतदाता चिकित्सकहरूले किन भोट दिने ?
– चिकित्सक संघ नेपालको सबैभन्दा लामो इतिहास बोकेको पेसागत संगठन हो । ७२ वर्ष लामो इतिहास भएको यो संगठन आफैंमा गर्विलो छ । यो संगठनले प्रजातान्त्रिक आन्दोलन र पेसागत आन्दोलनमा नेतृत्वदायी भूमिका पनि खेलेको छ । तर पछिल्लो समय संगठनको नेतृत्वमा अल्छीपना, अकर्मन्यता र नयाँ विषयलाई समेट्न नसक्ने देखिएको छ । चिकित्सक संघले खेल्नुपर्ने दुई वटा भूमिका रहेको छ । चिकित्सक र जनतासँगको सम्बन्ध प्रङगण बनाउनुपर्ने हो । अर्को भनेको चिकित्सक र राज्यबीचको समस्या छन् भने त्यसलाई समस्या सावधन गर्ने हो । राज्यको स्वास्थ्यप्रणाली चिकित्सक मैत्री बनाउनुपर्ने र जनतामैत्री चिकित्सक प्रणालीको विकास गर्ने हो । तर, यी भूमिका अहिलेको नेतृत्व खरो उत्रिन सकेको छैन । अहिलेको चिकित्सक संघ प्रतिक्रित्मक खालको नेतृत्व रहेको छ । कुनै घटना घट्यो भने प्रतिक्रिया जनाउने बाहेक केही गरेको छैन ।
त्यसो हुनु भनेको नेपाल चिकित्सा क्षेत्रको विकासको पनि बाधक हो भन्ने सोचेर म आफ्नो क्षमताले भ्याएसम्म संघको साख जोगाउने गरी केही नयाँ, केही सिर्जनात्मक, केही दूरगामी अजेण्डासहित यो चुनावमा होमिएको छु । मलाई लाग्छ, मैले बोकेका अवधारण अन्य चिकित्सक साथीहरुको पनि धारणा हो । तेही भएर परिवर्तनको पक्षमा यस पटक चिकित्सक साथीहरुले हाम्रो पक्षमा भोट हाल्नुहुनेछ ।

तपाइको चुनावी एजेन्डा केके छन् ?
– चुनावमा उठाएको एजेन्डाले प्रमुख भूमिका खेल्नेछ । अहिले हामीले उठाएको एजेन्डाहरु चिकित्सक मैत्री रहेका छन् । चिकित्सकको हकहितको लागि एकदमै महत्पूर्ण रहेको छ । दोस्रो भनेको स्वास्थ्य विकास प्रणालीको लागि पनि महत्वपूर्ण छ । दुवै हिसावले देश दौडाहको क्रममा चिकित्सक साथीहरूले हाम्रो एजेन्डालाई अनुमोदन गरिसक्नुभएको छ । विशेष गरी अहिलेको युवा चिकित्सकहरुको लागि हामीले हाम्रो एजेन्डामा समावेश गरिएको छ । अहिले भर्खर पासआउट भएका मेडिकल अपिसरहरु, अध्ययनरत रेजिनेट चिकित्सकहरूको बारेमा महत्पूर्ण र उहाँहरुको जीवनमा प्रत्यक्ष असर पार्ने एजेन्डाहरु उठाएको छु । जसमा बैज्ञानी डियुटीको समय, तलबको कुरा, नाइट डियूटी गरेपछि अनिवार्य फुट सिलिपको महत्पूर्ण एजेन्डाहरु उठाएको छु । ‘सुरक्षित पेसा, खुसी चिकित्सक’ को नारा अघि सारेको छु । एक चिकित्सक, एक स्वास्थ्य संस्था, सबै डाक्टर एक पटक सरकारी डाक्टर, सबै डाक्टरलाई रोजगारीः १० वर्षमा घर र गाडी, वैज्ञानिक ड्यूटी–आवर, अनिवार्य बिदाको व्यवस्था जस्ता एजेन्डा अघि सारेको छु ।

चिकित्सा सेवा ऐनको आवज उठिरहेको छ । चिकित्सकका लागि किन छुट्टै चिकित्सा सेवा ऐन आवश्यक पर्यो ?
– विगतको इतिहासलाई हेर्ने हो भने निजीमाति ऐनले नपुगेर २०५३ सालमा स्वास्थ्य सेवा ऐन ल्याइयो । त्यसबेला ठूलो संघर्ष गरेर मात्र स्वास्थय सेवा ऐन ल्यान सकिएको थियो । अघिल्लो सरकारको पालामा संघिय निजामति ऐनको ड्राफ हुदै गर्दा चिकित्सक संघले ठूलो भुमिका खेल्न सकेन । चिकित्सक संघले स्वास्थ्य सेवा ऐन होइन त्यसभन्दा अगाडी बढेर चिकित्सा शिक्षा ऐन ल्याउनुपर्छ भन्ने हाम्रो माग थियो । अघिल्लो नेतृत्वले चिकित्सक ऐन होइन भएको स्वास्थ्य ऐनलाई पनि फेरी ब्याग गरेर निजामति ऐनमा मिसाउने काम भयो । त्यस हिसाबले चिकित्सकले प्रदान गर्ने विशिष्टकृत सेवा एउटा सामान्य रुपमा हेरिनु हुदैन । तेही भएर चिकित्सा शिक्षा ऐन जरुरी रहेको छ । संसारभरी चिकित्सकको सेवा विशिष्टकृ हुन्छ । तेही भएर यहाँ पनि तेही हुनुपर्दछ । अहिले नेपालमा ३२ हजार बढी चिकित्सक छन् । चिकित्सकको सेवा सुविधाको लागि कर्मचारीको जस्तो व्यवर्हरा गरेर चिकित्सकको मान मर्दन गरिन्छ । त्यसलाई रोक्नको लागि पनि चिकित्सक शिक्षा ऐन आवश्यक रहेको छ । चिकित्सक शिक्षा ऐन भयो भने चिकित्सकले पाउने सेवा सुविधा, वृद्धि विकासलाई छुटै हिसाबले हेर्न सकिन्छ भन्ने हो । यसमा हामी पहल गर्नेछौं ।

अन्त्यमा मतदाता चिकित्सकलाई के भन्नुहुन्छ ?
– अग्रज चिकित्सक, समकक्षी र भर्खरै पासआउट भएका चिकित्सकहरूलाई यो परिवर्तनको एजेन्डामा भोट हाल्न आतुर हुनुहुन्छ भन्ने मैले विश्वास लिएको छु । यो इतिहासले छोडेको महत्वपूर्ण अवसर हो । विगत ७२ वर्षदेखि एकै खाले बिचार बोकेको समूहले नेतृत्व गर्दा उत्साह, उमंग सृजनत्मक, नविनता केही पनि छैन । त्यो नेतृत्वलाई फालेर नेपाल चिकित्सक संघको पुनः रचना गर्नुपर्नेछ । चिकित्सकको हकहतिदेखि चिकित्सा शिक्षा प्रणालीको लागि खरो रुपमा उत्रिनुपर्नेछ । चिकित्सक सघंलाई एउटा घरानीय वर्गको क्बलजस्तो होइन आम चिकित्सकको छाता संगठनको रुपमा विकास गरेर लैजानुपर्ने छ । त्यसैले यो पटक चिकित्सक साथीहरुले परिर्वतनको पक्षमा भोट हालिदिनुहुनेछ भन्ने मैले विश्वास लिएको छु ।