भारतको धार्चुला पिथौरागढका उपजिल्ला अधिकारीलाई लेखेको पत्रमा नेपाल र इष्ट इन्डिया कम्पनीबीच सन् १८१६ मा सम्पन्न सुगौली सन्धिको धारा ५ अन्तर्गत त्यस समयको प्रमाणअनुसार महाकाली नदी र सो पूर्वका लिम्पियाधुरा, कुटि, नावी, गुन्जी, कालापानी र लिपुलेक लगायतका क्षेत्रहरू नेपालको भू–भाग रहेको स्पष्ट पारिएको छ । सो क्षेत्रमा नेपालीलाई कतैबाट बाधा अड्चन हुनुहुँदैन भन्ने नेपालको धारण रहेको समेत पत्रमा उल्लेख छ ।

केही दिन अघि भारतले कालापानी क्षेत्रमा नेपाली नागरिकको चहलपहल बढेको भन्दै त्यस क्षेत्रमा नेपालीलाई प्रवेश नदिन भारतले नेपाललाई पत्र पठाएको थियो । नेपालले भारतबाट अतिक्रमित भूभाग समेटर नयाँ नक्सा जारी गर्नुका साथै अनुसूची ३ मा रहेको निसान छापमा नयाँ नक्सा अद्यावधिक गर्न संविधान संशोधन गरेपछि नेपालभारतको सम्बन्धमा चिसो पनि आएको छ ।

भारतले पनि उक्त क्षेत्र आफ्नो भएको दाबी गर्दै आएको छ । यद्यपि, दुवै देशले उक्त क्षेत्रको सीमा विवाद वार्ताका माध्यमबाट समाधान गर्ने बताए पनि वार्ताको टुंगो लागेको छैन । नेपालका अधिकारीहरूले भारतलाई वार्ताका लागि आग्रह गरेको तर वास्ता नगरेको बताउँदै आएका छन् भने भारतले कोरोना संक्रमणको उन्मुलनपछि मात्रै वार्ता गर्ने बताएको थियो ।